Po końcu świata muzyka będzie grała z konarów drzew

Apokalipsa to zagłada, wizja upadku tego, co wieczne i niezachwiane. To koniec stworzenia, śmierć cywilizacji i kres korzystania ze zdobyczy ludzkości. Obok płonących drzew i zapadających się oceanów, współczesna zagłada poszerza swoje spektrum o spadające satelity i gasnące wieżowce. Te płonące drzewa, na wystawie Post-Apocalypsis, zostały okablowane i wyposażone w głośniki. Tak właśnie wygląda koniec ludzkości: ludzie przytulający drzewa w prośbach o informację, dźwięk i podłączenie do reszty gasnącego świata.

Fot. Sonia Szeląg

Nagrodzona Złotym Medalem podczas 13 Praskiego Quadriennale wystawa została pokazana w Muzeum Śląskim w Katowicach i można ją było oglądać do 10 kwietnia. Mimo że jej prezentacja została już zamknięta, niezwykle cenna idea przetrwała i chociażby z tego powodu warto pochylić się nad jej treścią. Przedmiotem wystawy były konary drzew, wyposażone w głośniki, przez które uczestnicy otrzymywali przetworzone teksty polskich romantyków oraz informacje pogodowe z różnych rejonów świata, także tych dotkniętych klęską lub problemami klimatycznymi. Post-Apocalypsis to wizja świata medialnego, usieciowionego, lecz wciąż pozostawionego w korzeniach fizyczności i tradycji.

Fot. Sonia Szeląg

Cała instalacja przybierała charakter swoistej audiosfery, będącej odpowiedzią na ludzką obecności. Zarówno kultura, jak i natura – złączone w jedną wypowiedź artystyczną – nie pozostawały obojętne na człowieka, jako twórcę i prze-twórcę zarazem. Oba wymiary – duchowy i rzeczywisty – niczym drzewa przesyłające dane teleinformatyczne pełniły funkcję obrazu świata totalnego, zmodyfikowanego przez człowieka do momentu zatarcia granic.

Fot. Sonia Szeląg

Wystawa stanowi zauważalne odniesienie do spektaklu „Apocalypsis cum figuris” Jerzego Grotowskiego – jednego z najważniejszych przedstawień XX wieku – jednak poprzez intermedialne i interaktywne nacechowanie wyraźnie wkracza ona w nowe podjęcie tematu i przedstawia odmienny sposób wystawienniczy. Globalny świat nie pozostaje światem z krwi i kości, przenika go bowiem niezwykła sieć informacji, danych i szumów – stając się nieodłącznym elementem obcowania człowieka z naturą.

Fot. Sonia Szeląg // Na zdjęciu Adam Kowalski, zastępca dyrektora Muzeum Śląskiego oraz Edyta Zielnik (Instytut Teatralny) podczas otwarcia wystawy Post-Apocalypsis.

Niezwykłość wystawy opiera się na prezentacji powiązań między naturą, człowiekiem a technologią. Mimo szerokiej i częstej eksploatacji tego tematu, artyści, a w przypadku tej instalacji także programiści, wciąż potrafią wywołać namysł nad tą podstawową ideą: gdzie kończy się dziś natura, a zaczyna kultura; gdzie wreszcie następuje linia końca świata, a początku cyberświata i czym, tak naprawdę, może być dzisiaj apokalipsa.

kurator wystawy: Agnieszka Jelewska

tekst: Mateusz Sądaj

korekta: Agnieszka Stanecka