Kantor to znak jakości
Wystawa inaugurująca działalność Piękna Gallery nie ma określonej narracji, za to prezentuje sylwetkę artysty-ikony i zapowiada pierwszą aukcję, która odbędzie się w połowie kwietnia
Wybór Kantora jest strategiczny: nazwisko nadal budzi zainteresowanie ze względu na miniony rok (przebiegający pod znakiem artysty), w dodatku nie precyzuje kierunku działań nowej instytucji – twórca nie kojarzy się z konkretnymi trendami, a więc nie wprowadza wizerunkowych ograniczeń.
Artysta ten być może dzisiaj nie kojarzy się z modnymi trendami, ale to właśnie one odegrały istotną rolę w kształcie jego twórczości. Krytycy twórcy często przywołują wpływy sztuki światowej, które miałyby pozbawiać go własnego stylu – to on skierował zainteresowanie polskich artystów w stronę happeningu, konceptualizmu i environments.
Świat Kantora nie jest prosty – jest fragmentaryczny; trzeba go czytać kluczem historycznym, związanym ze sztuką, intertekstualnym. Artysta sam o sobie mówił, że tworzy malarstwo metaforyczne. Rzeczywiście – to, co oglądamy na ścianach galerii na ulicy Pięknej, jest nie tylko mimetyczne, ale też wyobrażone. Jeśli doszukiwalibyśmy się tam fragmentów rzeczywistości, to byłaby to rzeczywistość, która zaistniała w wyobraźni twórcy (a jej poznanie jest trudne, jeśli nie niemożliwe). Nie znaczy to jednak, że jest zupełnie od naszego świata oderwane – Kantor jest twórcą-komentatorem.
Z jednej strony czerpie ze swojego wnętrza, a z drugiej mocno wpływa na niego to, co dzieje się w sferze kultury masowej, technologii i zjawisk społecznych. I być może przez pryzmat artysty, ale nawet w działaniach informelowych, otwartych na przypadek, nieco chaotycznych, staramy się doszukiwać jego punktu widzenia, wyrazu czegoś w abstrakcji – co dodatkowo utrudnia sam artysta, publikując liczne manifesty. Utrudnia, bo ogranicza spojrzenie widza do swoich racji i idei. Ale z drugiej strony ma udział w formowaniu ówczesnych odbiorców sztuki.
Przy kolejnych wystawach i retrospekcjach, zastanawiamy się, na ile nasze myślenie o Kantorze ukształtowała jego postać, a na ile same dzieła. Pytanie powtarza gest wykonany przy tworzeniu wystawy na Pięknej – ekspozycji towarzyszą fotografie Czesława Czaplińskiego i rzeźby Andrzeja Pietrzyka. Kantor to znak jakości – marka sama w sobie. Im dalsza jest nasza perspektywa, tym lepiej rozumiemy, na czym polega jego fenomen, który wykracza poza estetykę. W Polsce kanonicznych artystów z XX wieku nie ma zbyt wielu, dlatego malarstwo Kantora jest dla kolekcjonerów bardzo atrakcyjne.
Piękna Gallery może być ciekawym obszarem na aukcyjnej mapie Warszawy, jeśli wykształci sobie konkretny kierunek, a nie stanie się sklepem z dziełami sztuki, co stanowi zagrożenie dla każdej komercyjnej galerii. Możemy liczyć na to, że pierwsza aukcja pokaże nam, jaki to kierunek.
Tekst: Anna Pajęcka
Korekta: Agnieszka Stanecka
Lokalizacja: Piękna Gallery (Warszawa)