Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej – sztuka i edukacja

Dom Oświatowy to nowa propozycja Biblioteki Śląskiej, mająca na celu propagowanie wiedzy o szeroko pojętej sztuce. Mieścić się będzie w niedostępnym do tej pory dla szerszego grona budynku przy ulicy Francuskiej 12. W ramach Domu Oświatowego przewidziane są różne inicjatywy o charakterze edukacyjno-kulturalnym: księgozbiór dotyczący sztuki, galeria, warsztaty twórcze, wykłady i spotkania.

Pojawiają się nadzieje, że być może Dom Oświatowy wypełni pewną lukę w edukacji. Edukacja artystyczna jest marginalizowana w szkolnym programie nauczania, w efekcie  czego zarówno młodzież, jak i dorośli mają znikomą wiedzę na temat sztuki. Prowadzi to do sytuacji, w której brak wiedzy staje się powodem funkcjonowania stereotypów i uprzedzeń. Tak zwana kultura wysoka zostaje zakwalifikowana jako trudna w odbiorze lub wręcz zbędna. Powstaje lęk i niechęć wobec tego, co wydaje się obce. Wydaje się, gdyż przecież takie nie jest. Sztuka często porusza tematy i wątki uniwersalne, które jednocześnie mogą zostać odczytane na płaszczyźnie indywidualnej. Brak odpowiedniego przygotowania utrudnia kontakt ze sztuką, w szczególności współczesną. A przecież potrzeba tak niewiele. Wystarczy przełamać swoją  niechęć i opór, wyrwać się z pęt stereotypów i spotkać się z dziełem sztuki. – Pierwszą reakcją każdego człowieka jest sprzeciw wobec tego, co jest nieznane. Dlatego chcemy stworzyć taki model, aby poprzez książkę, poprzez sztukę budować poczucie własności nowoczesnej kultury – zauważa prof. Jan Malicki, dyrektor Biblioteki Śląskiej.

Jednocześnie działalność edukacyjna i popularyzatorska Domu Oświatowego ma prezentować inny model niż ten znany ze szkoły. Przełamanie owej niechęci nie może dokonywać się na zasadzie oferowania prostego klucza do zrozumienia sztuki. – Szkoła ma w gruncie rzeczy charakter antykwaryczny, pokazuje to, co było dawniej, my chcemy pokazywać to, co jest dzisiaj, ale także z perspektywą na przyszłość – dodaje prof. Malicki. Dom Oświatowy ma oferować model edukacji, który nie jest skierowany na poznawanie przeszłości, lecz pozwala pełniej zrozumieć otaczająca rzeczywistość. Nie chodzi więc o łatwe interpretacje, narzucane z zewnątrz i niepodważalne, lecz o wypracowanie własnego rozumienia dzieła sztuki. Dlatego też w Domu Oświatowym zostanie otwarta Galeria Intymna. Jest to propozycja indywidualnego, intymnego kontaktu z dziełem sztuki. – Naszym marzeniem jest, aby w tej galerii pojawiły się pierwsze nazwiska współczesnego malarstwa – stwierdza dyrektor Biblioteki Śląskiej. Pierwsza wystawa będzie prezentować prace Zenona Moskwy.

Dom Oświatowy ma oczywiście także pozwalać na kontakt z książką, na rozumienie sztuki poprzez książkę. Dlatego też oferować będzie wyspecjalizowany księgozbiór dotyczący sztuki i pokrewnych dziedzin.

Edukacja artystyczna prowadzona przez Dom Oświatowy nie będzie ograniczać się tylko do określonej grupy odbiorców, będzie to propozycja skierowana do każdej grupy wiekowej. W swych założeniach ma obejmować nie tylko teorię – dyskusje, wykłady – lecz także praktykę – poprzez prowadzenie warsztatów artystycznych dla różnych grup wiekowych. Warsztaty w założeniu będą dotykać literatury, sztuk wizualnych, filmu, teatru i designu.

Działalność Domu Oświatowego to propozycja estetyki totalnej. Istotnym elementem prowadzonych działań jest świadomość wielopłaszczyznowego i wielokontekstowego istnienia dzieła sztuki. Rozmowa o sztuce wymusza interdyscyplinarność, gdyż zawsze jest wykroczeniem poza samą formę w stronę filozofii, estetyki, antropologii, literatury. Dom Oświatowy jawi się więc jako przestrzeń dialogu różnych dyscyplin, mająca na celu wytworzenie nowego poziomu dyskusji na temat sztuki. Łączenie wielu pokrewnych, aczkolwiek odmiennych dziedzin pozwoli na wypracowanie nowego spojrzenia na dzieło sztuki i jego funkcjonowanie w naszej przestrzeni kulturowej. W pluralizmie bez wątpienia tkwi nowość i waga tej propozycji. – Chcielibyśmy stworzyć totalny model spojrzenia na kulturę – zauważa prof. Malicki. W dobie fragmentaryzacji i coraz większej specjalizacji Dom Oświatowy jest propozycją dążącą do całościowego oglądu, do spajania różnych dziedzin.

Istnieje nadzieja, że Katowice uzyskają nową, inspirującą przestrzeń. Zebranie księgozbioru dotyczącego sztuki w jednym miejscu z pewnością ucieszy wszystkich zainteresowanych tą tematyką. Czy Dom Oświatowy spełni pokładane w nim nadzieje? Czy stanie się niezbywalnym punktem na kulturalnej mapie Katowic? O tym przekonamy się za jakiś czas. Obecnie możemy wziąć udział w pierwszym wydarzeniu, jakim jest wykład prof. Przemysława Czaplińskiego, znanego literaturoznawcy. Wykład ten zainauguruje działalność Domu Oświatowego Biblioteki Śląskiej 20 kwietnia o godzinie 17.